NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
59 - (2861) حدثني
زهير بن حرب.
حدثنا أحمد بن
إسحاق. ح وحدثني
محمد بن حاتم
حدثنا بهز.
قالا جميعا:
حدثنا وهيب.
حدثنا
عبدالله بن
طاوس عن أبيه،
عن أبي هريرة،
عن
النبي صلى
الله عليه
وسلم. قال
"يحشر الناس ثلاث
طرائق راغبين
راهبين.
واثنان على
بعير. وثلاثة
على بعير.
وأربعة على
بعير. وعشرة
على بعير.
وتحشر بقيتهم
النار. تبيت
معهم حيث
باتوا. وتقيل
معهم حيث
قالوا: وتصبح
معهم حيث
أصبحوا. وتمسي
معهم حيث
أمسوا".
[ش
(ثلاث طرائق)
أي ثلاث فرق.
ومنه قوله
تعالى، إخبارا
عن الجن: كنا
طرائق قددا.
أي فرقا
مختلفة الأهواء].
{59}
Bana Züheyr b. Harb
rivayet etti. (Dediki): Bize Ahmed b. İshak rivayet etti. H.
Bana Muhammed b. Hatim
de rivayet etli. (Dediki): lîize Behz rîvâyet etti. Her iki râvî demişlerki:
Bize Vüheyb rivayet etti. (Dediki): Bize Afedullah b. Tavus babasmdan, o da Ebû
Hureyre'den, o da Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'den naklen rivayet etti.
(Şöyle buyurmuşlar) :
«İnsanlar üç fırka
olarak haşrediieceklerdir.
1- İstekliler, ürkekler,
2- iki kîşi bir deve
üzerinde, üç kişi bîr deve üzerinde, dört kişi bîr deve üzerinde ve on kişi bir
deve üzerinde olanlar,
3- Geri kalanlarını
cehennem toplayacak, geceledikleri yerde cnlarla beraber geceleyecek, istirahat
ettikleri yerde onlarla beraber istirahat edecek; sabahladıkları yerde onlarla
beraber sabahlayacak, akşamladıkları yerde onlarla beraber akşamlıyacaktır.»
İzah:
Bu hadîsi Buhârî
«Kitâbu'r-Kikak»'da tahric etmiştir.
Onun rivayetinde
«Râğıbîne» ve «Rahibine» kelimeleri birbiri üzerine vav ile atfedilmişlerdir.
İsteklilerden murad; ilk
davrananlardır.
Ürkeklerden murad da;
mü'minlerin geri kalanları ve külfardır. Bunlar birinci fırkayı teşkil
edenlerdir ki, fırsat elde iken hemen hayvanlarına binerek ilerisi için ümitli,
geride bıraktıklarından ürker bir halde yola koyulacaklardır. İkinci fırka
yalnız başına binecek hayvan bulamadığı için ele geçirdikleri hayvana İkişer
ikişer, üçer üçer ilâh... bineceklerdir. Üçüncü fırkaya binecek hayvan
kalmayacak, onları ateş toplayıp sürecektir. Buradaki ateşten murad; dünya
ateşidir. Bazıları bunun fitne ateşi olduğunu söylemişlerdir.
Kurtubî haşrin ikisi
dünyada, ikisi de âhirette olmak üzere dört defa yapılacağını söylemiştir.
Buradaki haşir kıyametin önce dünyanın sonunda olacaktır ki, kıyamet
alâmetlerinin en sonuncusu da budur. Nitekim bu cihet kıyamet alâmetleri
bahsinde 2901 no ile göreceğimiz hadîsle sarahaten bildirilmiştir.